برخی به بهانه نوآوری به اصالت موسیقی مقامی ضربه می زنند

امروز صدا و نوای استاد کریم کریمی در تربت جام، از شنیدنی ترین نواهای موسیقی مقامی تربت جام و منطقه خراسان است. کریمی که اکنون ۷۳ سال دارد، در روستای منصوریه شهرستان تربت‌جام و در خانواده‌ای متولد شده است که مادر و خاله‌اش خوش نوا بوده اند و چنانچه کریمی خود می گوید، همیشه با مادرش مقام های قدیمی را همخوانی می کرده است. البته دراین میان صدای استادش «سالار نعمت» که در همسایگی آن‌ها زندگی می‌کرده در علاقه او به خوانندگی و شکوفایی در این عرصه ‌تاثیر فراوانی داشته است.

به گفته کریمی آن زمان ها تحصیل و سواد در منطقه‌ای که زندگی می‌کرده جایی نداشته و او نیز به دنبال کار بنایی می‌رود؛ کاری که اتفاقا در آن بسیار موفق می‌شود و از او یک استاد می‌سازد؛ کریمی هیچ‌گاه آواز را فراموش نمی‌کند و هنگامی که برای کارش که بنایی بود به تهران می‌رود پس از یک روز سخت کاری به دوتار و آوازش پناه می‌برد. در جمعی که پای ساز و آواز کریمی می‌نشستند یکی از شنوندگان هنرش، او را به رادیو تهران معرفی می‌کند و این طور پای او به رادیو باز می‌شود. در سال ۱۳۴۷ اولین کاست خود را به نام «از عشق تو لیلا» به بازار عرضه  و پس از آن نیز بیش از ۲۵  نوار کاست ثبت و ضبط می‌ می‌کند.

با این استاد دیار جام که اسفند ۹۹ نیز گواهینامه درجه یک هنری وزارت ارشاد به وی اعطاء شد، درباره فعالیت هنری و حضورش در دنیای موسیقی فولکلور گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

مادر و خاله ام خوش نوا بودند

کریم کریمی ماجرای ورودش به عرصه آواز وخوانندگی در دوران کودکی را  این طور توصیف می کند: بنده از سن ده سالگی علاقه‌مند به آواز شدم، مادر مرحومم و همچنین خاله‌ام صدایی خوب و گرمی داشتند. در آن زمان وقتی در خانه به آواز خوانی مشغول می‌شدند من پا به پای آن‌ها عاشقانه به آوازها گوش می‌دادم و طبیعتا به این هنر علاقه‌مند شدم. پس از آن، صدای خوبی که در کودکی داشتم زمینه‌ساز آن شد که بعدها در سن ده سالگی، توسط استاد گرانقدرم یاسین مرحوم مریدار تشویق شوم و به صورت جدی‌تری به این هنر بپردازم. در مجالس آن زمان در کنار ایشان به آواز خوانی می‌پرداختم و از راهنمایی‌های ایشان بهره‌ها بردم. بنده آواز را پیش مرحوم یاسین مریدار و سالار نعمت و دلاور عیسی گل آموختم.

من و ذوالفقار عسگریان

کریم کریمی را که بیشتر با نوای آوازش می‌شناسیم درباره همراهی ساز با صدایش این‌گونه توضیح می‌دهد: تا زمانی که با مرحوم استاد ذوالفقار عسگریان آشنا نشده بودم خودم دوتار هم می نواختم و یا مرحوم حسین جوهریان ساز می‌زدند؛ در واقع آواز من یا با ساز خودم همراه بود یا ساز آقای جوهریان اما وقتی آشنایی من با استاد عسگریان اتفاق افتاد دیگر به عنوان پای ثابت در کنارش بودم و یا برای ضبط آلبوم‌ها با ایشان همکاری می‌کردم البته با اساتید دیگری همچون استاد اسفندیار تخمکار، حسین دامن پاک، عزیز تنها و همچنین پسرم محسن کریمی نیز همکاری داشته و دارم.

دغدغه اصالت موسیقی مقامی

استاد کریم کریمی بیان می‌کند: هنرجویان و هنرمندانی هم برای یادگیری از راهنمایی‌هایم استفاده کرده‌اند که در حد توان انجام داده‌ام. پسرم محسن هم در زمینه آواز و دوتار فعالیت دارد و جزو کسانی است که دغدغه اصالت را دارد که در این دوره کمتر کسی به این مسئله مهم توجه می‌کند.

این هنرمند پیشکسوت می‌گوید: همیشه بنده و دیگر اساتید در تربت‌جام توجه‌مان بر فرهنگ خودمان بوده و هست، این که این موسیقی عزیز را دست نخورده نگه داریم و به نسل آینده نیز به خوبی منتقل کنیم.

نوآوری خوب است اما…

از او درباره جایگاه نوآوری و خلاقیت در موسیقی مقامی می پرسم که این طور می گوید:  نوآوری در موسیقی بسیار کار خوبی است و بنده هم با نوآوری و خلاقیت هیچ مخالفتی ندارم اما تا جایی که به اصل آن ضربه نزند، تا جایی که اصالت آن را از بین نبرد اما متاسفانه در حال حاضر همان طور که می‌بینید افراد کمی هستند که به این امر توجه دارند. ما شاهد هستیم که عده‌ای با توجیه نوآوری به اصالت‌ها ضربه می‌زنند در حالی که باید آگاه باشیم اصالت در هنر فولکلور اهمیت زیادی دارد.

کریمی در پایان درباره جایگاه موسیقی فولکلور عنوان می‌کند: به نظر من با توجه به گذشت زمان و در حال حاضر این نوع موسیقی جایگاه بهتری در میان مردم و جامعه پیدا کرده است و فضای مجازی هم البته در دیده شدن این موسیقی بی‌تاثیر نبوده و کمک مهمی کرده است.